Geçenlerde, birkaç gün öncesi oluyor bu, Youtube’da GNU Sohbetleri adında yeni açılmış bir kanalın PirateBox videosunu izledim. PirateBox adındaki bir donanım-yazılım bütününden (gerçi donanım pek sayılmaz) bahsediliyordu. Aslında daha önce bu zımbırtının ne olduğunu duymuştum fakat, sohbetin güzel ve açıklayıcı olması (bkz: pilavlı sohbet) olaya dikkatimi vermemi sağladı.
Nedir bu zımbırtı diyen için, en amele tabirle, bir web uygulaması demek yanlış olmaz. Üstünde sohbet (chat), forum ve dosya yükleme-indirme alanları olan bir web uygulaması bu aslında. Dizüstüye, rootlanmış Android cep telefonuna, router’a, Raspberry Pi’ya veya saksıya (!) kurabilirsiniz. Sistemin odak noktası ise anonim olmak. Aynı ağa başkalarıyla bağlanıyorsunuz ve anonim olarak sohbet, forum ve dosya işlemlerini kullanıyorsunuz.
Normalde olsa “Ne kadar gereksiz bi’şey la bu” diyip geçebileceğim bir şey bu, evet. Ama GNU Sohbetleri’nde, Orkut Murat YILMAZ‘ın yaptığı açıklamalar ciddi anlamda olaya farklı bir açıdan yaklaşmamı sağladı. (Alternatif Bilişim Derneği‘nin yaptığı çalışmalara da düşününce, Kem Gözlere Şiş gibi…) Sistemin aslında temel esinlenme noktası korsan radyolar. Benzer bir mantıkla, bulunduğunuz yerde bir kablosuz ağ oluşturup, bu ağa insanları davet edebiliyor ve anonim olarak sohbet, forum veya dosya paylaşımı özelliklerini kullanabiliyorsunuz.
Mesela şöyle bir kullanım senaryosu düşünün, benim çok hoşuma gitti: Apartmanda oturuyorsunuz, korsan ağı açtınız, şifre de koymadınız. İnsanlar merak edip ağa girdi ve hep beraber anonim olarak sistemi kullanıyorsunuz 🙂
Bundan esinlenerek, ben de bir PirateBox kurayım dedim. Bunun için TP-Link TP-MR3020 router’ını ve Sandisk Cruzer Fit 32 GB USB belleğini kullandım. Şöyle bir fotoyla göstermek gerekirse, ikisi de çok küçük donanımlar:
MR3020, ethernet ve 3G-4G desteği olan bir router. Üstündeki standart işletim sistemini (firmware)OpenWRT temelli bir GNU/Linux dağıtımı ile değiştirince, normal bir bilgisayardan çok da farkı kalmıyor. Üstüne PirateBox web uygulamasını kuruyoruz ve router’ı artık bir web sunucu olarak kullanmaya başlıyoruz. USB bellek ise, depolama birimi olarak sisteme ekleniyor. İsteğe göre harici USB sabit disk de takılması mümkün. Ben boyutu ufak olsun ve çok dikkat çekmesin diye, bu USB belleği kullandım. Depolama konuda ise çok fazla kısıtlama yok. Dikkat etmeniz gereken şeyler, tabi eğer bir router üstünde yapıyorsanız;
- USB diskin FAT32 dosya sisteminde olması,
- USB disk üzerince sadece bir disk bölümünün (partition) olması.
Bu sistem için router şart değil tabi, yazının başında da dediğim gibi bir dizüstü bilgisayarla veya rootlanmış Android cep telefonuyla da kendi PirateBox’ınızı kurup yayın yapabiliyorsunuz. Bu tarz router’ların boyutunun ufak olması, taşınabilirliği de arttırdığından, en popüler çözüm olarak bu kullanılıyor. Hatta altına harici batarya takıp tam anlamıyla mobil bir sistem oluşturmak da mümkün. Şöyle örnekleri var mesela:
